مشکلات بلع یا مشکلات دهان و مری برای رساندن غذا و مایعات به معده جهت گیری میتواند روی کیفیت زندگی افراد تأثیر داشته باشد. این مشکلات میتوانند در هر سن و در هر جنسیتی رخ دهند و تاثیراتی نامطلوبی بر روی روابط اجتماعی و روزمره فرد داشته باشند.
علل مشکلات بلع
علت اصلی این مشکلات میتواند ناشی از خود مواد غذایی باشد که بر روی فلج مری، ضـعف عضلات بلع یا جریان صحیح ماده غذایی تاثیر میگذارد. اما دلایل دیگری نیز برای ایجاد مشکلات بلع وجود دارد که عبارتند از:
.1 بیماریهای عفونی و التهابی مانند آنفلوآنزا، عفونتهای مجرایی یا زخمهای سیستم گوارشی
.2 بیماریهای عصبی و عضلانی مانند اسکلروز چندگانه، بیماری پارکینسون و ضعف عضلات بلع
.3 اعتیاد به مواد مخدر یا الکل که باعث ضعف عضلات بلع میشود
.4 استفاده از داروهای خاصی که تاثیر منفی بر عملکرد بلع دارند
.3 علائم مشکلات بلع
شایعترین علائم مشکلات بلع عبارتند از:
.1 جریان نامناسب مواد غذایی در گلو یا مری
.2 سرفه و خفگی زمان بلع
.3 صداهای غیرمعمول در حین بلع
.4 بروز مشکلات گوارشی مانند رفلاکس
.5 احساس عدم توانایی بلع
.4 درمان مشکلات بلع
درمان مشکلات بلع به مهارت و تجربهی پزشک بستگی دارد و بر اساس علت اساسی بیماری تعیین میشود. روشهای ممکن در درمان مشکلات بلع عبارتند از:
.1 تغییر سبک خوردن و نوشیدن
.2 مصرف دارو برای تقویت عضلات مربوطه
.3 فیزیوتراپی به منظور تقویت عضلات مربوطه
.4 درمان دارویی برای عفونتها یا بیماریهای موجود
.5 تمرین و تکرار جهت بهبود سبک خوردن
5. پیشگیری از مشکلات بلع
برای پیشگیری از مشکلات بلع، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
.1 خوردن آهسته و دقیق مواد غذایی
.2 مصرف مایعات تازه به آرامی
.3 استفاده از تمرینات تنفسی مناسب
.4 اجتناب از داروها و موادی که ممکن است تاثیر منفی بر عملکرد بلع داشته باشند
.5 مراجعه منظم به پزشک جهت معاینه
 |
.6 علل و انواع مشکلات بلع
مشکلات بلع میتواند در هر قسمتی از مسیر بلع اتفاق بیفتند، از جمله دستگاه گوارش، حنجره و گلو. برخی از مهمترین علل این مشکلات عبارتند از:
1. علل عضلانی
.1 ضعف یا ناتوانی عضلات بلع در اثر سن، جراحی یا بیماریهایی مانند میاستنیا گراو اسکلروز و میوزنتریک هستند.
.2 اختلالات حرکتی در عضلات گلو، حنجره و حتی زبان میتوانند منجر به مشکلات بلع شوند.
2. علل ساختاری
- وجود یا تشکیل تودهها، آسیبها یا تغییرات در ساختار جسمی مرتبط با قسمتهای بلع، مانند تغییر در ساختار استخوانها علل مشکلات بلع است.
3.علل التهابی
آسیب، عفونت یا التهاب در قسمتهای بلع مانند التهاب غدد تامپر، التهاب حلق و آنتروفارینگئال است.
4. دیسفاژی
در این حالت، بلع مواد غذایی و مایعات به صورت صحیح انجام نمیشود و ممکن است به روشهای غیرطبیعی و نامطلوبی صورت بگیرد.
5. آسفاژی
در آسفاژی مواد غذایی و مایعات به دیوارههای قلب و گلو میچسبند و در روند بلع متوقف میشود.
6. اتساع جریان بلع
در این حالت عملکرد بلع بطور نصفه کاره میماند و اجازه میدهد که مواد غذایی و مایعات به سطوح نامطلوبی برخورد کنند.
4. انسداد
در این حالت قسمتی از جریان بلع مسدود میشود و مواد غذایی و مایعات نمی توانند به طور کامل عبور کنند.
.7 تشخیص مشکلات بلع
تشخیص مشکلات بلع میتواند با استفاده از روشهای مختلفی صورت بگیرد که در ادامه به آنها میپردازیم:
.1 معاینه فیزیکی: پزشک ممکن است یک ارزیابی کامل از مری و گلو و دستگاه گوارش به ویژه مری برای بررسی ارسال غذا و مایعات به آن و تشخیص هرگونه مشکل انجام دهد.
- آزمایش بلع : این یک آزمایش خاص است و در آن ایمنی بلعی را بررسی میشود. طی این آزمون، پزشک غذا و مایعاتی که در حال حاضر در دستگاه گوارش شما است را با استفاده از دستگاهی به نام اسکوپی به منظور تشخیص هر گونه نشتی یا سوراخ که میتواند باعث مشکلات بلع شود را مشاهده میکند.
.2 آزمون عملکردی بلع: آزمون عملکردی بلع میتواند همه جوانب بلع را اندازهگیری کند. این آزمون معمولاً با استفاده از دستگاهی به نام مانومتر و اسکوپی مانومتریک، با بیهوشی صورت میگیرد.
.8 درمان مشکل بلع
.1 تغذیه مناسب
تغذیه مناسب میتواند سبب بهبودی قابل توجهی در مشکلات بلع شود.در صورتی که دچار مشکلات بلع هستید، ممکن است بهتر است غذاهای فیبردار را در رژیم غذایی خود بگنجانید. فیبر برای فعال کردن ماهیچههای بلع و تعادل گردش خون کاربرد دارد. همچنین، مصرف مایعات به مقدار کافی نیز برای مرطوب نگه داشتن حنجره و جلوگیری از خشکی اهمیت دارد.
2. تمرین
تمرینات مخصوص بلع میتواند در بهبود مشکلات بلع موثر باشند. این تمرینات شامل تمرینات عضله بلع و تمرینات تنفسی است. یکی از تمرینات عضله بلع، قرار دادن زبانتان روی کامل دهانتان است. سپس با اعمال فشار به پشت حلق خود، سعی کنید زبانتان را به عقب فشار دهید. این عمل به تقویت عضلات بلعی کمک میکند. تمرینات تنفسی نیز شامل تمرین نفس عمیق و تمرین نفس پرانتزی است.
.3 تکنیک مخصوص بلع
در این تکنیک، باید تمرکز خود را بر روی فعالیت بلع افزایش دهید. به جای بلع هرچه سریعتر، سعی کنید بلع را طولانیتر ادامه دهید و در هر مرحله بلع، بین شمارش از 1 تا 5 تعداد ثانیه را محاسبه کنید. با تمرین مداوم این تکنیک، میتوانید قدرت بلع را افزایش دهید.
4. مراجعه به پزشک
اگر مشکلات بلع شما جدی وبه دفعات زیاد است و راهکارهای قبلی اثر مطلوبی نداشتهاند میبایست به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی دقیق میتواند مشکلات بلع شما را تشخیص دهد. در صورت لزوم، پزشک ممکن است تستهای تکمیلی مانند اندوسکوپی را برای شما تجوویز کند. همچنین بر اساس تشخیص پزشک، روشهای درمانی از جمله داروها، جراحی یا ترکیبی از این دو میتواند برای شما مناسب باشد.
