فلج بل به بیماری گفته میشود که منجر به فلج شدن ناگهانی یک طرف یا دو طرف صورت میشود. این بیماری بر اثر آسیب و گرفتگی عصب صورت در بیمار رخ میدهد که باعث ایجاد مشکلاتی مانند ضعف عضلات صورت، عدم توانایی در حرکت طبیعی چشم و لب و ناهنجاری در لبخند زدن میشود.شدت این بیماری در چهار دسته بندی از کم به زیاد قرار میگیرد.
پس از ایجاد فلج بل، علائم آن بلافاصله قابل مشاهده هستند. علایم شامل تعریق ناگهانی، درد در ناحیهی گوش، تغییرات در حس چشایی، اشک و تورم میشود. همچنین، بیمار میتواند به سختی کلمات را بیان درک کلمات کند.
با این حال، فلج بل پس از چند هفته بهبود یافته و علائم بیماری نیز به تدریج کاهش مییابد. رایجترین درمان مورد استفاده برای فلج بل، استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) میباشد. همچنین، تمرینات فیزیکی و حرکات ماساژ صورت نیز میتواند موجب بهبودی عضلات و بازگشت حالت طبیعی صورت شود.
در موارد شدیدتر، درمانهای دیگری مانند تزریق استروئیدها یا تزریق بوتولینوم توکسین (بوتاکس) میتواند مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود، بهتر است قبل از آغاز هرگونه درمان جدید، همواره با پزشک خود مشورت کنید.
2. چه افرادی در خطر ابتلا به فلج بلز هستند؟
هر کسی میتواند به فلج بل مبتلا شود، اما برخی از عوامل میتوانند ریسک ابتلا را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر میشوند:
سن:
افرادی که بین 15 تا 45 سال سن دارند بیشتر در معرض ابتلا به فلج بل قرار دارند.
بارداری:
بیماری فلج بل میتواند در زمان بارداری نیز بروز پیدا کند.
عفونت:
برخی از عفونتها مانند عفونت ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس و آنفلوانزا میتوانند به عواملی تشدید کننده فلج بل تبدیل شوند.
سابقه خانوادگی:
درصورتی که یکی از اعضای خانواده به فلج بل مبتلا شده باشد، احتمال اینکه شما نیز به فلج بل مبتلا شوید افزایش مییابد.
3. چه روشهای پیشگیری برای فلج بل وجود دارد؟
با توجه به عدم شناخت دقیق عوامل بروز فلج بل، روشهای پیشگیری مشخصی برای این بیماری وجود ندارد. با این حال، برخی از روشهایی که میتوانند در کاهش ریسک ابتلا به فلج بل کمک کننده باشند، عبارتند از:
- رعایت مسائل بهداشتی مانند شستشوی منظم دستها و استفاده از ماسک در هنگام ابتلا به بیماری عفونی.
- از مواد ضد عفونی کننده برای تمیزی و ضد عفونی کردن اشیا مشترک مانند لوازم آشپزخانه و وسایل شخصی استفاده کنید.
- تغییر در سبک زندگی مانند استفاده از تغذیه سالم، داشتن خواب کافی و ورزش منظم
4. علائم و نشانههای شایع
فلج یک طرف صورت:
: یکی از نشانههای اصلی بل بلز، فلج یک طرف صورت است. در این حالت فرد قادر به حرکت دادن آن طرف صورت نیست. به همراه فلج، ممکن است احساس کشیدگی و سنگینی نیز در قسمت فلج شده وجود داشته باشد.
اختلال در بلع:
علاوه بر فلج صورت، برخی از افراد مبتلا به بل بلز اختلالاتی در بلع و گاهی اوقات حتی در گفتار نیز تجربه میکنند. این عارضه میتواند منجر به مشکلاتی در روزمره شود.
اختلال در بستن چشم:
یکی دیگر از علائمی که در افراد مبتلا به بل بلز مشاهده میشود. در این اختلال فرد قادر به بستن چشم بدون استفاده از دستهایش نیست و این مسئله میتواند دچار اشکال در خوابیدن شود.
احساس خشکی دهان و چشم:
در بعضی از موارد، افراد مبتلا به بل بلز ممکن است احساس خشکی دهان و چشم داشته باشند. این احساس خشکی میتواند ناشی از فلج عضله ای باشد که مسئول ایجاد ترشحات هستند.
احساس تاری دید:
احساس تاری دید نیز در برخی از افراد مبتلا به بل بلز دیده میشود. افراد ممکن است گاهی اوقات دچار مشکل در تمرکز دید باشند.
تغییر در صدا:
در بعضی موارد این افراد نمیتوانند صدایی رسا و واضح داشته باشند. و ممکن است برای آن ها مشکلی در تلفظ حروف خاص ایجاد شود.
بی حسی صورت :
گاهی اوقات این افراد حس واضحی از خارش، درد یا زخم در صورت خود ندارند.
بل بلز علائمی همچون درد یا تورم شدید ندارد اگر این علائم را دارید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
. 5 اهمیت تشخیص زودهنگام فلج بلز
تشخیص صحیح:
تشخیص واقعی فلج بلز نیازمند ارزیابی دقیق و توجیهی است تا از اختلالات عصبی دیگر تمایز پیدا کند. این تشخیص می تواند به پزشکان کمک کند تا درمان مناسب را اتخاذ کنند.
آغاز سریع درمان:
تاخیردر تشخیص و شروع درمان می تواند منجر به عوارض جانبی جدید و تشدید علائم شود. تشخیص زودهنگام به پزشکان کمک می کند تا درمان مناسب را در زمان مناسب آغاز کنند و عوارض را کاهش دهند.
کاهش مشکلات بالقوه:
در صورت تشخیص زودهنگام و شروع درمان مناسب، می توان مشکلاتی که ناشی از فلج بلز است، مثل عدم توانایی در صحبت کردن و خوردن را به حداقل رساند. این امر می تواند کیفیت زندگی افراد را بهبود بخشد.
.6 روشهای تشخیص فلج بلز
بررسی علائم:
پزشک ممکن است با انجام معاینه جسمانی واستفاده از ابزارهای مخصوص، تمامی علائم بیماران را تشخیص و مورد بررسی قرار دهد.
آزمایشهای الکتروفیزیولوژی:
این آزمایشها به پزشک کمک می کنند تا نحوه کارکرد عصبی بیمار را بررسی کند وتشخیص دقیقی ارائه دهد.
تصویر برداری مغز:
با استفاده از تصاویری از مغز بیمار، می توان مناطق تحت تأثیر فلج بلز را شناسایی و تشخیص نهایی را تأیید کرد.
- راه های درمان موجود و اثربخشی آنها
استراحت و مراقبت از خود:
استراحت کافی در ابتدای بیماری بسیار مهم است تا انجام فعالیتهایی که در آن عضلات صورت درگیر میشوند کاسته شود.
داروها:
.1 داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن میتواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
.2 کورتیکواستروئیدها، مانندپردنیزولون، میتوانند در کاهش التهاب و بهبود عملکرد عصبها مؤثر باشند.
3. آنتی ویروسهایی مانند والاسیکلوویر و اسیکلوویر نیز ممکن است برای افرادی که در ابتدای بیماری هستند، مفید باشد.
تمرینات فیزیکی:
تمرینات فیزیکی مخصوص میتواند در بهبود عملکرد عضلات صورت و بازگشت فرم صورت مفید باشد. این تمرینات شامل حرکات مربوط به چشمان، دهان و گوش است و بهتر است زیر نظر متخصص انجام شود.
ماساژ:
ماساژ و تمرینات دیگری که توسط متخصصین فیزیوتراپی انجام میشود، میتواند کمک کند تا عضلات فلج شده بهبود پیدا کنند و فرم صورت بهبود یابد.
درمانهای دیگری نیز وجود دارد که در موارد شدیدتر اعمال میشوند. از جمله این درمانها میتوان به استفاده از روشهای پیشرفته مانند تزریق بوتاکس و کاربرد امواج فراصوتی اشاره کرد.
.8 توصیههای تغذیهای برای مبتلایان به فلج بلز
- مصرف مواد غذایی غنی از آنتیاکسیدانها: مصرف میوه ها و سبزیجات که دارای آنتیاکسیدان های قوی مانند ویتامین C و E هستند، میتوانند در بهبودی سریع تر فلج بلز موثر باشند.
- مصرف ماهی و مواد غذایی حاوی اسید چرب امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3 که در ماهی های گوناگون مانند سردابی، ماهی قزل آلا و ماهی سالمون وجود دارد، میتواند به بهبود عملکرد عصبی و بهبود تحرک عضلات صورت در مبتلایان به فلج بلز کمک کند.
- کاهش مصرف غذاهای آماده و غذاهای پرچرب: مصرف بیش از حد مواد چرب غذایی می تواند به عوارض جانبی و تنبلی عضلات منجر شود بنابراین مصرف اینگونه موادغذایی را محدود کنید.
.9 تمرینات تقویتی برای درمان فلج بلز
- تمرینات آبژ، تقویت عضلات صو رت: این تمرینات شامل حرکت پی درپی لبها به سمت بالا و پایین، به هم چسباندن لب ها و حرکت بالا و پایین ابروها است.
- تمرین برای عضلات لب ها: به آرامی لبهای خود را جمع کنید.
- تمرین حرکت دادن گوش میانی: حرکت دادن گوش میانی (باز و بسته کردن) باعث تقویت عضلات صورت و بهبود حس شنوایی می شود.
- تمرینات تنفس عمیق: تمرین تنفس عمیق به بهبود عملکرد تنفسی و تقویت عضلات مربوطه کمک می کند. تنفس عمیق تأثیری مثبت بر عملکرد تنفسی و عضلات مربوطه دارد.
.10 مراقبتهای پس از بهبودی و پیشگیری از بازگشت بیماری
استراحت و خواب کافی:
استراحت و خواب کافی بسیار مهم است. سعی کنید در شبانه روز هشت ساعت بخوابید تا بدن بتواند به درستی عمل کند.
دارو درمانی:
پزشک ممکن است برخی داروها را برای شما تجویز کند تا روند بهبودی سریعترشود. این داروها برای کاهش التهاب و تسکین درد است.
فیزیوتراپی و تمرینات برای عضلات صورت:
پس از بهبودی، پزشک ممکن است شما را به یک فیزیوتراپیست معرفی کند. فیزیوتراپی و تمرینات عضلات صورت به شما کمک میکند تا آنها تقویت شوند و حرکت عضلات صورت به حالت طبیعی برگردد.
ماساژ صورت:
با استفاده از ماساژ صورت و حرکات مخصوص ، میتوانید بهبودی را تسریع کنید و عضلات صورت را تقویت نمایید.
ماساژ گرم و سرد:
ماساژ گرم وسرد در نواحی که فلج رخ داده میتواند تسکین دهنده باشد. ماساژ با یخ و استفاده از دستمال گرم نیز میتواند به تسکین درد و التهاب کمک کند.
مراقبت از چشم:
یکی از مسائل مهم بعد از فلج بلز، مراقبت از چشمان است. زیرا این بیماری میتواند به کمبود رطوبت چشم و مشکل در برقراری ارتباط چشم با مغز منجر شود. استفاده از قطرههای چشمی مرطوبکننده و انجام تمرینات چشم، میتواند به حفظ سلامت چشم کمک کند.
مراقبت از گوش:
گاهی اوقات، فلج بلز میتواند حس شنوایی را تحت تأثیر قرار دهد. در صورتی که در مرحله بهبودی دچار مشکلی در شنوایی هستید، با یک متخصص نورولوژی در مورد راهکارهای مراقبت از گوش مشورت کنید.
